ŞAVŞAT GENEL GÖRÜNÜM
ARTVIN’IN SAVSAT ILCESININ CITTASLOW
Karadeniz Bölgesi’nde, Artvin İline bağlı bir ilçe olan Şavşat, doğuda Ardahan il merkezi ile Hanak İlçesi, kuzeydoğuda Posof İlçesi, güney ve güneybatıda Ardanuç, batıda Artvin Merkez ve Borçka İlçesi, kuzeyden de Gürcistan ile çevrilidir. Dağlık ve engebeli bir arazi üzerine yayılmış bulunan Şavşat İlçesinin dört yanı yüksek dağlarla çevrilidir. 3.537 m.ye yükselen Karçkal dağları, ilçenin batı ve kuzeybatı yönünü sınırlandırır. Kuzeyde 2.250 m. yükseklikteki Sivritepe (Arsiyan) dağları ile 3.000 m.yi aşan Cin Dağları bulunmaktadır. Doğuda Ardahan-Artvin sınırlarını teşkil eden Yanlızçam silsilesinden 2.650 m. yükseklikteki Sahara Dağları, Güneyde ise 3.050 m.yi bulan Karagöl Dağları vardır.
Şavşat ilçesi Akarsu bakımından zengindir. İlçede çok sayıda buzul gölü bulunmaktadır. Göllerin en büyüğü Karagöl dağlarında bulunan ve bu dağa kendi adını veren Karagöl’dür. Bol miktarda alabalık bulunan gölden sulama amaçlı olarak yaralanılmaktadır. Meşeli Köyü orman içi mevkiinde Milli parklar kapsamı içerisinde bulunan ikinci bir Karagöl mevcut olup piknik, mesire yeri özelliğine sahiptir. Pınarlı köyü yakınlarında Balık Gölü, Arsiyan yaylasında ise Kız Gölü, Boğa Gölü ve Koyun Gölü isminde göller bulunmaktadır.
ŞAVŞAT KALESİ
İlçenin yüzölçümü 1.317 km2 olup, 2000 Yılı Genel Nüfus Sayım sonucuna göre; toplam nüfusu 25.624’tür. İlçe ekonomisi büyük ölçüde tarımsal üretime dayalıdır. Tarımsal üretim, ağırlıklı olarak, geleneksel aile tipi işletme yapısı şeklinde görülür. İlçede yetiştirilen başlıca ürünler patates, armut, elma, ayva, erik, kiraz, kızılcık ve cevizdir. İlçe ekonomisinde önemli yeri bulunan hayvancılık, giderek azalmaktadır. Bunun yanı sıra arıcılık ve seracılık da yapılmaktadır. İlçe sınırları içerisinde şifalı maden suları bulunmaktadır. Bunlardan Çermik-Çoraklı Köyü sınırları içerisinde bulunan sıcak su kaplıcası romatizmal hastalıklara iyi gelmektedir. Şavşat adı eski kitap ve haritalarda “Şevşad, Şavşid, Şavşeti, Şavşet” olarak geçmektedir. Şavşat, Türkçe kökenli bir sözcük olup, sonradan Gürcü dilinde Kara anlamında “Şav” ile orman anlamında gelen “Şad” sözcüklerinin birleşmesinden ortaya çıkmıştır. Buna göre Şavşat Karaorman anlamını taşımaktadır.Nitekim Şavşat, gür ve zengin ormanlarla kaplıdır. Bir başka araştırmaya göre de; Oğuz partlarının batı uç beyliği olan Küçük Arsaklılar’ın Tayk Eyaleti’ni yedi sancağa ayrıldığı, bunlardan birisinin de Savuş/Savşi adlı Saka oymağının yurdu olan “Şavşeti” sancağıdır. Buradan da Şavşat isminin “Şavşi Yurdu” anlamına geldiği anlaşılmaktadır.
TİBET(Bagratlı) KİLİSESİ(Cevizli Manastırı)
Yörenin M.Ö VIII. yılından beri yerleşime sahne olduğu sanılmaktadır. Nitekim bölgedeki kazılarda ve temel açmalarda MÖ.VIII.yüzyıla ait olduğu saptanan bakır ve tunç baltalara rastlanmıştır. Eski ve orta çağda Şavşat, çevre yörelerle birlikte sırasıyla Hurri, Urartu, Kulk, Saka, Part, Sasani, Bizans, Şaman, Hazar, Bagratlıların hakimiyetine girmiştir. 1068 yılında Alparslan tarafından Selçukluların eline geçmiştir. Daha sonra Moğolların istilasına uğramış İlhanlı Devleti kurulunca da 1263-1551 yılları arasında, 282 yıl Çıldır Atabekleri tarafından yönetilmiştir. Çıldır Atabeklerinin idaresinin sürdüğü yıllarda Şavşat 1414 yılından 1459 yılına kadar Karakoyunlu; 1459 yılından 1504 yılına kadar Akkoyunlu egemenliğine girmiştir.
ŞAVŞAT'IM
Yemyeşil dağlarada elvan elvan açan
Güllerine kurban olurum Şavşat'ım
Dere boylarından yaylaya göçen
Yollarına hayran olurum Şavşat'ım
Baharlarda bulutlar ağlayıp durur
Doğasına cansuyu sağlayıp durur
Şavşatım deresi çağlayıp durur
Sellerine vurgunum yeşil Şavşat'ım
Turistlerle dolar çarşı pazarlar
Bayırda,yaylada destan yazarlar
Çapalarla gururla,tarla kazarlar
Bellerine kurbanım yeşil Şavşat'ım
Kaymağı,kuymağı,şor peynirle yaylayı
Bereketlidir çok şükür on iki ayı
Alırlar alırlar türlü türlü çiçekten payı
Balarına hayranım şeker Şavşat'ım
Dağlarında dereler nazlı akarlar
Şaşortlar,ağartıdan türkü yakarlar
İnsanlar sana gözü gibi bakarlar
Mavi göllere aşığım yeşil Şavşat’ım
Adamı merttir doğru sözlüdür
Kızları abı-hayat,ahu gözlüdür
Hepsi sempatik güler yüzlüdür
Kızlarına sevdalıyım yeşil Şavşat'ım
Andıkça Şavşat'ım huzurum kaçar
Zalim, gurbet elde kalmışım naçar
Baharda güllerin,goncamı açar
Dallarına tutkunum,yeşil Şavşat'ım
Dört bir yanın sarp dağlarla kaplı
Hasretin yüreğime hançerle saplı
Güzeldir köylerin evleri ahşaplı
Ayvanına kurban olurum Şavşat'ım
Efkarımdan çıksam Efkar tepeye
Sorsel da tutulsam karla tipiye
Andır gurbetten küla kartopiye
Hasret kaldık dünlere Şavşat'ım
Altmış iki köyün girmiş yarışa
Cesareti varsa kimse karışa
Koşarlar bilime vede barışa
Halkına aşığım yeşil Şavşat'ım
Gümüşüm düşmüş sendeki aşka
Gündüz başkasın gece bir başka
Sende şimdi olabilseydin keşke
Yollarına kurban olurum Şavşat'ım
SAYGILARIMLA
Naim GÜMÜŞ 08/06/2012